KALBIHAN O RAMADHAN

SO KALBIHAN O RAMADHAN "Sii sa Ingaran o Allah a Makalimoon a Masalinggagaw" So Ulanolan a Ramadahn na madakl a pinto on o Allah a kibibida iyan ko mga pd a Ulanolan na go Kalbihan a di khatoon sii ko salakaw a Ulanolan... Na aya da-it ko Muslim na masiyap yan sa di niyan mapaka li-os a angkai a mga kalbihan sa kapanamaran yan i kaparoliya niyanon: 1.) SO KAPHOWASA-I RON So kaphowasa na Wajib anan, giyanan so ikapat Rokon o Islam, ikapat a Pola-os o Islam, na Wajib ko mga Muslim so kinggulalan'n iran san! Na sii bo anan ko Ulanolan a Ramadhan sa lagid dn o katutukawi tano ron, na so kalbihan o Balas yan na marayah sa angkai a katharo o Nabi "saw": ﻣﻦ ﺻﺎﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﺇﻳﻤﺎﻧﺎ ﻭ ﺍﺣﺘﺴﺎﺑﺎ ﻏﻔﺮ ﻟﻪ ﻣﺎ ﺗﻘﺪﻡ ﻣﻦ ﺫﻧﺒﻪ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺮﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: Sa Tao a phowasaan yan so Ramadhan sa paratiyaya niyan ko Allah na go araparap yan ko Balas yan, na iprila-on o Allah so langon a miyandosa niyan... Piyanothol i Bukhari a go si Muslim Ogaid na aya kakhaparoliya sa angkanan a mala a Balas na so kapananggila-i ko mga Rarata a Olawla, knaba Kakan bo a go Kainom a phananggilaan... Pitharo o Nabi "saw": ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﺪﻉ ﻗﻮﻝ ﺍﻟﺰﻭﺭﻭ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﺑﻪ ﻭ ﺍﻟﺠﻬﻞ، ﻓﻠﻴﺲ ﻟﻠﻪ ﺣﺎﺟﺔ ﻓﻲ ﺃﻥ ﻳﺪﻉ ﻃﻌﺎﻣﻪ ﻭ ﺷﺮﺍﺑﻪ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ Maana: Sa Tao a di niyan pananggilaan so katharo sa kabokhagan a goso kanggalbkawn a go so kaplalalim, na dadn a Bali o kiyapananggila iyan Koman a go Minom sii ko Allah... Piyanothol i Bukhari Pitharo iyan pn: ﺍﻟﺼﻮﻡ ﺟﻨﺔ، ﻓﺈﺫﺍ ﻛﺎﻥ ﻳﻮﻡ ﺻﻮﻡ ﺃﺣﺪﻛﻢ ﻓﻼ ﻳﺮﻓﺚ ﻭ ﻻ ﻳﻔﺴﻖ ﻭ ﻻ ﻳﺠﻬﻞ، ﻓﺈﻥ ﺳﺎﺑﻪ ﺃﺣﺪ ﻓﻠﻴﻘﻞ ﺇﻧﻲ ﺻﺎﺋﻢ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: So Powasa na r'nding ko Naraka, na igira a sii ko kadawndaw o dii kaphowasa o isa rkano na oba niyan phagobaya si karoma niyan "sex" go oba dii ndosa go oba dii plalalim, na o adn a phanaro-on sa Marata a katharo na ayabo a tharo niyan na: Dii ako Phowasa... Piyanothol i Bukhari a go Muslim Na amay ka dii ka phowasa pagariya na pakaphowasa-angka so langon a anggawta- aka... Knaba gyabo a Tiyan... 2.) SO KAPANAMBAYANG SA SUNNAT SII KO KAGAGAWII KO RAMADAHAN Mlagid o Tarawi odi na Tahajjod... Upama ka sii ko dawndaw na aya Amal na kaphowasa na sii ko kagagawii na aya Amal na so Kapanambayang... So Tarawi na sii bo mambo anan ko Ramadhan, na tanto dn a Mala i balas... Pitharo o Nabi "saw": ﻣﻦ ﻗﺎﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﺇﻳﻤﺎﻧﺎ ﻭﺍﺣﺘﺴﺎﺑﺎ ﻏﻔﺮ ﻟﻪ ﻣﺎ ﺗﻘﺪﻡ ﻣﻦ ﺫﻧﺒﻪ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: Sa Tao a Panambayangan yan so Ramadhan sa paratiyaya niyan ko Allah go araparap yan ko Balas yan na iprila-on o Allah so Langon a miyandosa niyan... Piyanothol i Bukhari a go Muslim Note: Gyanan so mga Sunat a Sambayang, na madakl a Tao a apiya so Lima wakto a Wajib a Sambayang na di niyan p'shambayangan ko Ramadhan inonta na dii phowasa, na gyoto na da a Lalaw o Powasa niyan, ka arati o da Lalaw o Powasa o Tao a dii tharo sa Marata na ayapn so di p'shambayang? Pd a kap'phakala i Balas o Tarawi a go so Tahajjod na so kawnot ko Imam sa taman sa di makapasad so Imam na ditawn pagawa... Pitharo o Nabi "saw": ﻣﻦ ﻗﺎﻡ ﻣﻊ ﺇﻣﺎﻣﻪ ﺣﺘﻰ ﻳﻨﺼﺮﻑ ﻛﺘﺐ ﻟﻪ ﻗﻴﺎﻡ ﻟﻴﻠﺔ... ﺭﻭﺍﻩ ﺃﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﺴﻨﻦ Maana: Sa Tao a shambayang a pd o Imam yan sa taman sa di makapasad na lagid yan bo o pishambayangan so tnday o kagagawii... Piyanothol i AbuDaud, Termidhee, Al-Nasa-ee, go si Ibn Majah 3.) SO KASHASADKA Pd a Kalbihan o Ramadhan na so kap'phakala i Balas o kashasadka.., Pitharo o Nabi "saw": ﺃﻓﻀﻞ ﺍﻟﺼﺪﻗﺔ ﻓﻲ ﺭﻣﻀﺎﻥ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ Maana: Aya pinaka Mapiya a Sadka na so sii ko Ramadhan... Piyanothol i Tirmidhee Na so kashasadka na madakl i okit:- Pdon so kapaka thangkasa ko dii phowasa, maana: so dii phowasa na ska i phakakanon amay ka mawma so ikakan ko kapagbangi ron sa Maghrib, na tanto anan a mala i Balas... Pitharo o Nabi "saw": ﻣﻦ ﻓﻄﺮ ﺻﺎﺋﻤﺎ ﻛﺎﻥ ﻟﻪ ﻣﺜﻞ ﺃﺟﺮﻩ... ﺭﻭﺍﻩ ﺃﺣﻤﺪ ﻭ ﺍﻟﻨﺴﺎﺋﻲ ﻭ ﺻﺤﺤﻪ ﺍﻷﻟﺒﺎﻧﻲ Maana: Sa Tao a mapakathangkas sa dii Phowasa na sadn sa Balas a angkawto a dii phowasa na Balas yan mambo... Piyanothol i Ahmad a go si Al-Nasa-ee go pitharo i Al-Albanee na Sahih anan a Hadith "mabagr a Hadith"... 4.) SO KAPANAMARI KO KABATIYA SA QUR-AN So kabatiya sa Qur-an na tanto a mala i Balas na mas p'phakala a Balas yan igira a Ramadhan... Pitharo o AbuHorayrah "ra": sako ituron so katharo o Allah ah: ﺃﻓﻤﻦ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﺤﺪﻳﺚ ﺗﻌﺠﺒﻮﻥ، ﻭ ﺗﻀﺤﻜﻮﻥ ﻭ ﻻ ﺗﺒﻜﻮﻥ...ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﻨﺠﻢ ٥٩- ٦٠ Maana: Ba kano p'phammsa sa angkanan a katharo? "Qur-an"! Na bakano dn dii pamaninga na di kano pham'nggora-ok? Sorato Al-Najm, 59-60 Na miyakin'g o mga Sahabah "ra" a khibabaling sa Masjid "mga Pobri" na miyam'nggora-ok siran, na miyakin'g siran o Nabi "saw" na miyakagora-ok mambo, na miyaka gora-ok kami mambo, na Pitharo o Nabi "saw": ﻻ ﻳﻠﺞ ﺍﻟﻨﺎﺭ ﻣﻦ ﺑﻜﻰ ﻣﻦ ﺧﺸﻴﺔ ﺍﻟﻠﻪ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﻴﻬﻘﻲ Maana: Di khawlog sa Naraka so Tao a myakagora-ok sa Kalk yan ko Allah... Piyanothol i Al-Bayhaqee 5.) SO KAPAG I'TIKAF SII KO LAST 10 DAYS Pd a Sunat o Nabi "saw" na igira a last 10 days ko Ramadhan na dii mag I'tikaf sa Masjid... Hadith a Piyanothol i Bukhari 6.) SO KAPAG 'OMRAH SII KO RAMADHAN Pitharo o Nabi "saw": ﻋﻤﺮﺓ ﻓﻲ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﺗﻌﺪﻝ ﺣﺠﺔ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: so kapag 'Omrah a Ramadhan na aya balas yan na lagid o balas a Hajj... Piyanothol i Bukhari a go Muslim 7.) SO LAYLATOL QADR Isa a miyakalala a Kalbihan o Ramadhan na ron mapapadalm so Laylatol Qadr... So Laylatol Qadr na giyanan so Gagawii a kini turon'n ko Qur-an a phoon ko Lawh Al- Mahfoodh taman sa Langit aya a tampar sa Doniyan, oriyan yan na inituron pman sii ko Nabi "saw"! Na tanto anan a mala i kalbihan a Kagagawii... Pitharo o Allah sa Qur-an: ﺇﻧﺎ ﺃﻧﺰﻟﻨﺎﻩ ﻓﻲ ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻟﻘﺪﺭ، ﻭ ﻣﺎ ﺃﺩﺭﺍﻙ ﻣﺎ ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻟﻘﺪﺭ، ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻟﻘﺪﺭ ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ﺃﻟﻒ ﺷﻬﺮ... ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﻘﺪﺭ ١- ٣ Maana: Mataan a inituroon ami "so Qur-an" sii ko Laylatol Qadr, ino Bangka katawi o antonaa i Laylatol Qadr? So Laylatol Qadr na a thomo a di so sanggibo Ulan... Soratol Qadr, 1-3 Osayan: So maphagamal ka ko Sold o Laylatol Qadr na thomo a di so maphagamal ka sii ko Sold o Sanggibo Ragon... Pd anan ko mga Limo Allah sa angkai a Omat, na Hay pagariya na dingka phakalpasa... So 1000 Months na 83 years... Na so maphgamal ka ko 83 years na inibgay rka o Allah sa isaisa ka Kagagawii... Ya Allah... Ya Rabb... Dikamingka phokasa ko Laylatol Qadr... Aya thanodanon mga Pagariya na di tano katawan o andawn ko 30 days a Ramadhan so Laylatol Qadr, ayabo a miya aloy na sii ko last 10 days, na aya Hikmah san o Islam sa da niyano ka aloya na an maka panagontaman so Tao sa dii niyan kapamagayani sa angkanan a Kagagawii sii ko Sold o Ramadhan... Pitharo o 'A-isha "ra": ﻳﺎ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ، ﺇﻥ ﻭﺍﻓﻘﺖ ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻟﻘﺪﺭ ﻣﺎ ﺃﻗﻮﻝ؟ ﻗﺎﻝ: ﻗﻮﻟﻲ: ﺍﻟﻠﻬﻢ ﺇﻧﻚ ﻋﻔﻮ ﺗﺤﺐ ﺍﻟﻔﻮ ﻓﺎﻋﻒ ﻋﻨﻲ... ﺭﻭﺍﻩ ﺃﺣﻤﺪ ﻭ ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ ﻭ ﺻﺤﺤﻪ Maana: Hay Rasulallah, Upama ka matabo akn so Laylatol Qadr na antonai mapiya a p'tharoon akn? Na pitharo o Nabi "saw" [ tharo-angka ah : Hay Kad'nan ko na mataan a ska na Pananapi a pkhababayaan ka so kanapi na napi-i akongka ] Piyanothol i Ahmad a go si Tirmidhee 8.) SO KAPAKANDAKLA KO MGA TADNTADM KO ALLAH A GO SO MGA "DU'A" PANGNI So Gagawi Dawndaw ko Ramadhan na tanto a khipaka llbi na pakandaklangkawn so mga Pangni ko Allah na go so mga Dhikr, labaw ron sii ko mga Masa a tatarimaanon so Pangni... Lagid o igira a p'thangkas ka, ka so dii Phowasa na amay ka p'thangkas na adn a Pangni niyan a Tatarimaan... Tawfikan tano langon o Allah sa kinggolalan'n tano ko mga Pipiya a Galbk... Isampay tano niyan Langon ko Ramadhan a go so phamaka talingoma pn a Ramadhan... Aameen...