so kABGAY sa zakatul fitr

Kabgay sa zakat siko ramadhan go so bganun.. ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ So Pitra na aya term iyan sa Arabic na “Zakatul Fitr” odi na “Sadaqatul Fitr”. Aya sabap a kiyabthowiron sa Pitra/Fitr na sabap ko aya oras a kakhawajib iyan ko tao na sii ko oras a Fitr (ilalapis) a giyanan so kasdp o Alongan ko last dn a gawii ko ramadan. TONAI SABAP A KIPMBGAN KO PITRA? Aya sabap a kipmbgan o tao ko pitra na sabap ko pkhasoti niyan so badan o tao san ko miyanganggagalbk iyan a marata ago so miyangathataro o dila iyan a marata sii ko masa a dii niyan gikapamosawai ko bolan a Ramadan. Aya miya-aloy o Nabi (PBUH) na: " ﺻﺪﻗﺔ ﺍﻟﻔﻄﺮ ﻃﻬﺮﺓ ﻟﻠﺼﺎﺋﻢ ﻣﻦ ﺍﻟﻠﻐﻮ ﻭ ﺍﻟﺮﻓﺚ". ﺭﻭﺍﻩ ﺃﺑﻮ ﺩﺍﻭﺩ ”So Pitra na pkhasoti niyan so tao a miyamowasa ko Ramadan san ko mga kadostaan a miyangasosogok o badan iyan ago so mga rarata a miyangathataro iyan.” Piyanothol o Abu Dawood. So Pitra na pkhasabapan sa kakha-ampon o Powasa o tao. Aya miya-aloy sa Hadith na: "ﺻﻮﻡ ﺭﻣﻀﺎﻥ ﻣﻌﻠﻖ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ ﻭ ﺍﻷﺭﺽ ﻻ ﻳﺮﻓﻊ ﺇﻻ ﺑﺰﻛﺎﺓ ﺍﻟﻔﻄﺮ". ﺭﻭﺍﻩ ﺃﺑﻮ ﺣﻔﺺ ﺑﻦ ﺷﺎﻫﻴﻦ ﻭﻗﺎﻝ ﺟﻴﺪ ﺍﻹﺳﻨﺎﺩ ”So powasa (o tao) ko Ramadan na maalangalang ko pagltan o langit ago lopa, na aya kakha-ampon iyan na sabap ko pitra.” Piyanothol o Abu Hafs Bin Shaheen. TONAI KOKOMAN O KABGAY SA PITRA? So kabgay sa pitra na aya kokoman iyan na Wajib (Paliyogat) san ko Datu ago bai, go Loks, go wata. Giyanan i kiyaompongan ko pat a Imam. Ogaid na so pitra o Wata ada raota a kirbalig na aya kapapatotanon na so Wali niyan a giyanan so kiatastanggongan ko wata a datar o Ama iyan. aya maana a lalag na knaba so wata ada raota a kirbalig iba aya makapsosokat sa imbgay niyan a pitra iyan, ka so Ama iyan na aya kapapatotan a makabgay sa pitra a para ko wata iyan ada raota a kirbalig. na sakamauto mambo a patot ko tao a adn a kigaga niyan a kipitraan iyan ki karoma niyan a babay ago so mbala a Loks iyan ada mga kawiyagan iyan, ago so mga tao a kamimilikan iyan a datar o bisaya iyan. sa aya Sharat iyan na muslim so tao a imbgay niyan sa pitra. ANDAI RAGON A KINISOGO-ON KO KAPITRA? Aya Ragon a kinisogo-on ko Kapitra na sii ko oriyan o miyamakadowa ragon a kiyapakatogalin o Nabi (PBUH) sii sa Madinah Al- Munawwarah. TONAI PATOT A IMBGAY O TAO A PITRA? Aya patot a imbgay o Tao a Pitra na so pangn- n’ngkn a kalalayaman a pkitigr o mga tao sii ko omani ingd. opama ko aya kalalayaman a pkitigr o mga tao a pangn-n'ngkn iran ko ingd iran na Korma na aya mambo a kibgay ran a pitra iran na Korma. na opama ko Margas na margas mambo a kibgay ran a pitra iran. sa dipindi anan ko kalalayaman a pangn-n'ngkn ko omani ingd. ogaid na sii sa masa tano aya imanto na aya dn a khakalilid a pangn-n'ngk ko omani ingd na Margas, bolabao ron sii sa pilimpinas ka margas a kalalayaman a pangn-n'ngkn tano ron. na misabap san na margas mambo a kibgay tano a Pitra. Aya diyangka a kibgay o tao a Pitra na di maminos so 2.04 kilograms a kapnd iyan a margas. sa daa Mushkila ko kasobrai ko 2.04 kilograms. Note: Sii ko madhab tano a Shafii, go sii ko madhab a Maliki, go sii ko madhab a Hambali na di khapakay so kapitra sa Pirak (Cash). Ka sadn sa tao a aya ibgay niyan a Pitra na pirak na sabnar ada ma-sah so pitra iyan!. Aya sabap a di kapapakay o kapitra sa Pirak sii ko tlo a Imam na sabap ko sii ko masa o Nabi (PBUH) na da ska niyan dn makapitra sa Pirak, ka aya ipmbgay niyan a pitra na pangn-n’ngkn, abadi sa giyoto a masa niyan na adn dn a mga Pirak. Aya miyakay ko kaphitra sa pirak na so Imam Abu Hanifah. Misabap san na sadn sa tao a aya madhab iyan na Hanafi na miyapakay rka niyan so kapakaphitra iyan sa Pirak. TONAI GAWII AGO ORAS A KIMBGAN KO PITRA? AGO BA KHAPAKAY A ADVANCE A IBGAY DN SO PITRA SII KO PAGANAY A GAWII KO RAMADAN? sii ko madhab a Shafii na basta a anda dn i katangkd iyan a somiyold so bolan a Ramadan na miyapakay dn so kabgay sa pitra sa apiya sii dn ko paganay a gawii ko Ramadan, odi na sii ko ikadowa, odi na sii ko ikatlo… sa apiya anda dn a gawii ago oras ko Ramadan na mapapakay ron so kaidin sa pitra. Aya dikhapakay naba bgay so tao sa Pitra a dapn sold so bolan a Ramadan. Ogaid na aya Sunnah a kipmbgan ko Pitra na sii ko gawii a Eid (Boka) sii ko before a dapn kitindgn ko sambayang a Eid. kailangan a sabotn tano a aya Oras ago gawii a kakhawajib o Pitra na sii ko kasdp o Alongan ko Last a Gawii ko Ramadan, a sii ko mapita iyan na Eid. Aya maana a Lalag na sadn sa Muslim a inisampay ko Ramadan na oriyan iyan na sii ko oriyan o kiyasdn o Alongan ko last a gawii ko ramada na babadn miyatay na miyawajib so Kibganon sa Pitra. Na opama ka aya kiyapatay niyan na sii ko before a dapn sdp so Alongan ko last a gawii ko Ramadan na Da mawajib so Kibganon sa pitra. na sakmauto mambo so wata a aya kinimbawata anon o Ina iyan na sii ko After o kiyasdp o Alongan ko last a gawii ko Ramadan na Da mawajib so kibganon sa Pitra, inonta bo oba aya kinimbawata-anon na sii ko before a dapn kaspd o alongan ko last a gawii ko Ramadan a raks a miyakapagintao sa taman sa kiyapakasdp o Alongan ko Last a Gawii ko Ramadan na giyoto pn a mawajib so Kibganon sa Pitra. ogayd na kailangan a Sabotn tano a mapapakay so Advance a kibgan sa pitra ko wata a dapn mimbawata o Ina iyan. TONAI KOKOMAN O TAO A RAMIG MIYAIPOS SO GAWII A EID NA DA NIYAN DN BGAN SO PITRA IYAN? Aya kokoman o tao a ramig miyapasad so gawii a Eid (boka sa powasa) na da niyan dn bgan so pitra iyan na miyadosa!, na aya kasowa iyan na apiya pn miyaipos so gawii a Eid na Wajib rka niyan dn a mibgay niyan so Pitra iyan sa aya mapniyat iyan na Qadha (bayad). Na ino ba adn pn a balas a khakowa niyan sa kiyaori niyan mgay sa Pitra? oway, adn a balas a khakowa niyan ko kiyaori niyan mgay sa pitra na ogaid na maoona dn sa balas si tao a minibgay niyan so pitra iyan sii ko dapn kapos o gawii a Eid (boka sa powasa). giyanan so rkon o madhab a Shafi'i. ANTAA I TAO A RON IPAGIDIN SO PITRA? AGO ANTAA I TAO A DI KHAPAKAY IBA RON IDIN'N SO PITRA? Aya pagidinan ko pitra na so tao a makasosold ko Walo a sinip a miya-aloy ko Qur-an a pdon so tao a pkhamrmran ago so tao a miskin a maito i sokatan. Sa aya Sharat iyan na Muslim. Aya maana niyan na di khapakay oba bgan o tao so Pitra iyan ko tao a Kafir a dapn pagislam. Sakamauto mambo a di khapakay aba ibgay o tao so pitra iyan ko mga tao a ska niyan i kapapatotan ko Gasto iran a datar o Ama iyan, go ina iyan, go karoma niyan, go mga wata iyan, go so mga apo iyan. Aya maana niyan na di khapakay oba bgan o tao so Pitra iyan sa giyai a mga tao a phanga-aaloy: 1) so mbala a Loks iyan ago so mga loks o Loks iyan sa taman sa kaporo iyan, sabap sa sii bo mipapaliyogat ko tao so gasto o mga Loks iyan ada mga kawiyagan iyan. 2) so mga bowad iyan a siran so mga wata iyan sa taman sa kababa iyan. na di khapakay oba niyan kiran idin'n so pitra iyan. sabap ko ska niyan bo i kapapatotan ko gasto o mga wata iyan 3) so karoma niyan a babay na di khapakay obaon idin'n o mama so pitra iyan, ka sabap sa so mama na ska niyan i kapapatotan ko gasto o karoma niyan a babay. 4) so tao a miyatangkd a mitotompa so bangsa niyan ko bangsa a Hashimi ago bangsa a Muttalibi (giyanan so mga bangsa o Nabi PBUH). aya sabap a di kakhapakay iba siran kaidini sa Pitra na sabap ko aya miya-aloy sa Hadith na so Zakat a datar o Pitra na makaiibarat sa Marzik o mga tao, na di domadait oba bgan ko mga Bangsa o Nabi (PBUH). Na so makaliyoliyo sa giyanan a mga tao a miyanga-aaloy na mapapakay so kaidini ron o tao sa Pitra, a datar o pagari niyan, go bapa iyan, go pakiwataan iyan, go pinsan iyan etc. sa aya mambo a Sharat iyan na Muslim. di khapakay so Kafir oba idini sa pitra!. Note: Di khapakay aba idin’n o tao so pitar iyan ko dimbalayn a masjid odi na Madrasa, sabap sa aya miya-aloy sa Qur-an ago hadith a pagidinan ko Pitra na manosiya, knaba Masjid odi na Madrasa!. BA KHAPAKAY KO BABAY A KAWASA A MIIDIN IYAN SO PITRA IYAN KO MAMA A KAROMA NIYAN? Sii ko madhab Tano a Shafi'i na aya kiyokoman iyan ko kiidin'n o kawasa a babay ko Zakat iyan a datar o pitra iyan san ko Karoma niyan a mama a Miskin a mithatapi iyan na Mustahabb (makallbi). BA KHAPAKAY A IPAKAWIT O TAO SO PITRA IYAN SII KO INGD A KNABAON MIYAMOWASA? Sii ko madhab tano a Shafii, go sii ko madhab a Maliki, go Hambali na dii ran papakayn ko tao a kipakawitin iyan ko Pitra iyan ko ingd a knabaon miyamowasa. Aya maana a lalag na sadn sa ingd a roongkaon miyamowasa ka riyaot kaon a kiyasdpnon o Alongan ko last a gawii ko Ramadan na Wajib a roo kaon dn phakabgay sa Pitra. Ka sii ko madhab a Shafi’i na opama ka ipakawit ka so pitra aka ko ingd a knaba kaon miyamowasa na timbang a daka makaphitra. Aya ibarat iyan na sii ka miyamowasa sa Saudi na banga badn inipakawit so pitra aka sa pilimpinas abadi adn pman a mga tao a kapapatotanon sii sa Saudi a lagid o mga Miskin. na aya kokoman a giyoto a pitra a inipakawit kasa ingd na di sah, ka mini-itong oto sa matag Sadqa a kalalayaman. Sa aya kokoman iyan na wajib a phakabgay ka pharoman sa pitra sii sa Saudi. opama oto mambo ka sii ka kapapantagi sa Saudi. ﻭﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻰ ﺳﻴﺪﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﻤﺎ ﺫﻛﺮﻩ ﺍﻟﺬﺍﻛﺮﻭﻥ ﻭ ﻏﻔﻞ ﻋﻦ ﺫﻛﻪ ﺍﻟﻐﺎﻓﻠﻮﻥ Reference: -1 ﺍﻟﻤﻌﺘﻤﺪ ﻓﻲ ﺍﻟﻔﻘﻪ ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ – ﻣﺤﻤﺪ ﺍﻟﺰﺣﻴﻠﻲ -2 ﺗﻨﻮﻳﺮ ﺍﻟﻘﻠﻮﺏ ﻓﻲ ﻣﻌﺎﻣﻠﺔ ﻋﻼﻡ ﺍﻟﻐﻴﻮﺏ - ﺍﻟﺸﻴﺦ ﺍﻹﺭﺑﻠﻲ ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ -3 ﺍﻟﻤﻨﻬﺞ ﺍﻟﻘﻮﻳﻢ – ﺍﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﺍﻟﻬﻴﺘﻤﻲ ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ -4 ﻟﺐ ﺍﻟﺒﺎﺏ ﻓﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻓﻘﻪ ﺍﻹﻣﺎﻡ ﺍﻟﺸﺎﻓﻌﻲ ﻟﻸﺣﺒﺎﺏ – ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺍﻟﻌﻠﻤﺎﺀ