SO SABAAD KO MGA NGANIN A KHAPAKAY A NGGALBKN O DII PHOWASA

Langon taman na khapakay a nggalbkn o dii phowasa inonta bo na so mga Galbk a phakabinasa ko Powasa niyan odi na phaka da- on sa Bali... Ogaid na adn a mga Galbk a di makararayag, ino oto khapakay a nggalbkn o dii phowasa atawa ka di? Na alowin tano so sabaadon ka aya katawi ron o kadaklan na ba di khapakay a nggalbkn ogaid na khapakay sabap sa ayabo a di khapakay a nggalbkn o dii phowasa na so miyanga aaloy tano a phamakabinasa ko Powasa! Na kataya so sabaadon: 1.) SO KAPAMAKAYA KO KAROMA SII KO KAGAGAWII Sako mayto ako na so sabaad ko mga Loks na sii ko Sold o Sawlan na di niyan dn pagobayn si Karoma niyan ka Haram kon... Na mala anan a Karibatan ka pitharo o Allah sa Qur-an: ﺃﺣﻞ ﻟﻜﻢ ﻟﻴﻠﺔ ﺍﻟﺼﻴﺎﻡ ﺍﻟﺮﻓﺚ ﺇﻟﻰ ﻧﺴﺎﺋﻜﻢ... ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﺒﻘﺮﺓ Maana: Miyapakay rkano sii ko Kagagawii ko Kaphowasa so kapamakaya niyo ko mga Karoma niyo... Soratol Baqarah 2.) SO KATARASAWA KO KALAPIS "SAHOOR" SA PAKAP'THAROTOPAAN KO KASBANG O FAJR Pitharo o Sahl ibn Sa'd "ra": ﻛﻨﺖ ﺃﺗﺴﺤﺮ ﻋﻨﺪ ﺃﻫﻠﻲ ﺛﻢ ﺗﻜﻮﻥ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﺃﻥ ﺃﺩﺭﻙ ﺍﻟﺴﺠﻮﺩ ﻣﻊ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ Maana: Ph'lapis ako sii ko Pamilya akn oriyan yan na aya taman na p'khara-ot akn so Sujod o Nabi "saw" (sa Masjid sa Sambayang a Suboh)... Piyanothol i Bukhari I say: mga pd anan sa Dalil a upama ka p'khan ka na som'bang so Fajr na khapakay oto, knaba Batal so Powasangka! Asar a di shobra... Ka khapakay a makashompat so Kakan a go so kas'bang o Fajr... Gyanan i Rajih ko mha katharo o mga Ulama... Pd pn anan sa Dalil sa kababaloy o kapamang'mbaal sa Imsak time a Bid'ah na go di khapakay... 3.) SO KAKAN ODI NA KAINOM A MALILIPAT TA Ibarat na miyalipat oba dii phowasa na badn miyakakan na knaba oto Batal ko Powasa! So sabaad na gophoon lagidoto na tigyan a miyabatal na ribat anan... Pitharo o Nabi "saw": ﺇﺫﺍ ﻧﺴﻲ ﻓﺄﻛﻞ ﻭ ﺷﺮﺏ ﻓﻠﻴﺘﻢ ﺻﻮﻣﻪ ﻓﺈﻧﻤﺎ ﺃﻃﻌﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻭ ﺳﻘﺎﻩ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: Igira a miyalipat na miyakakan na go mininom na taros'n yan dn so Powasa niyan ka piyakakan skaniyan o Allah na go piyaka inom yan... Piyanothol i Bukhari a go Muslim I say: Dalil pn anan sa Basta a adn a dii phowasa a maylyangka a komiyan odi na mininom a kalilipatan yan oba dii phowasa na dingka shapari! Dingkadn p'thakora ka khatipongka... Limo-on oto o Allah... 4.) SO KAPNI-AT SII KO DAWNDAW IGIRA A DI NIYAN KATAWAN OBA SOMYOLD SO RAMADHAN Miya aloy tano a sa Tao a di mni-at ko Gagawii na Binasa so Powasa niyan! Ogaid na ibarat na Paganay ko Ramadhan na di niyan katawan oba miya Ilay so Ulan na da pni- at na kay Mapita na takinoba ka miphowasa so mga Tao! Na wajib a maka phowasa na go gyoto dn i kapakaph'ni-at yan! Maka phanaros... 5.) SO SAKALI PHAYGO SA JANABAH NA SOMAKM SO WAKTO A SUBOH Aya Paygo sa Janabah na so kharomai na igira a miyaka olawla siran na wajib a maka phaygo siran, taman sa di siran maka phaygo na Najis siran, Haram kiran so Langon a Simba taman sa di siran maka phaygo... Na igira a Powasa na o Makawlawla siran ko kagagawii na khapakay a sakali siran Phaygo na somakm so Wakto a Suboh... Pitharo o 'A-isha a go so Ummo Salamah "ra": ﻛﺎﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻳﺪﺭﻛﻪ ﺍﻟﻔﺠﺮ ﻭ ﻫﻮ ﺟﻨﺐ ﻣﻦ ﺃﻫﻠﻪ ﺛﻢ ﻳﻐﺘﺴﻞ ﻭ ﻳﺼﻮﻡ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: So Rasulollah "saw" na ph'raotn a wakto a Suboh "Fajr" a skaniyan na madidiyonob "Jonob" (Minggagalbkan ko kagagawii sii ko Karoma niyan) Oriyan yan na dii phaygo na go dii Phowasa... Piyanothol i Bukhari a go Muslim 6.) SO KA ARKI KO KAROMA NA GO SO KAPAKI SHALIYA ON "ROMANSA" A TIGIRAN Asar a di makasobra ka gophoon di niyan marn a ginawa niyan na mala a Ngasa! Miyapagosay tano so Kokoman anan ko miyawna a Bandingan! Pitharo o 'A-isha "ra": ﻛﺎﻥ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﻳﻘﺒﻞ ﻭ ﻳﺒﺎﺷﺮ ﻭ ﻫﻮ ﺻﺎﺋﻢ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: So Nabi "saw" na phagark a go dii makishaliya a skaniyan na dii Phowasa... Piyanothol i Bukhari a go Muslim 7.) SO KAPHAYGO Aya Dalil yan na so Dalil o dii kaphaygo o Nabi "saw" sa Janabah a somyakm dn so Wakto a Fajr 8.) SO KAWSAR SA SIWAK Pitharo o Nabi "saw": ﻟﻮﻻ ﺃﻥ ﺃﺷﻖ ﻋﻠﻰ ﺃﻣﺘﻲ ﻷﻣﺮﺗﻬﻢ ﺑﺎﻟﺴﻮﺍﻙ ﻋﻨﺪ ﻛﻞ ﺻﻼﺓ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ﻭ ﻣﺴﻠﻢ Maana: Opama bo ka di khapasangi a Tanto so mga Omat akn na ishogo akn kiran so Kawsar sa Siwak oman siran p'shambayang... Piyanothol i Bukhari a go Muslim Dalil anan sa kasosonat o kapaniwak, knaba Wajib... Na khapakay so kapaniwak a Ramadhan ka da tharo-a o Nabi "saw" obawn tabiya so dii Phowasa... 9.) SO KATHANDOK Pitharo o Ibn 'Abbas "ra": ﺍﺣﺘﺠﻢ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﻭ ﻫﻮ ﻣﺤﺮﻡ ﻭ ﺍﺣﺘﺠﻢ ﻭﻫﻮ ﺻﺎﺋﻢ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ Maana: Mithandok so Nabi "saw" a magi Ihram "dii mg Hajj odi na 'Omrah" go mithandok a dii Phowasa... Piyanothol i Bukhari Inonta bo o khasabapi sa Kalobayi ko dii phowasa na ph'mbaloy a Makrooh ogaid na dipn phaka Batal... ﻗﻴﻞ ﻷﻧﺲ ﺍﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ: ﺗﻜﺮﻫﻮﻥ ﺍﻟﺤﺠﺎﻣﺔ ﻟﻠﺼﺎﺋﻢ ﻓﻲ ﻋﻬﺪ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ؟ ﻗﺎﻝ ﻻ، ﺇﻻ ﻣﻦ ﺃﺟﻞ ﺍﻟﻀﻌﻒ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ Maana: Adn a minisha ko Anas ibn Malik "ra"; Ba niyo pkhagowadn so kathandok o dii Phowasa sii ko masa o Nabi "saw"? Tigyan: Di, inonta bo oba kasabapi sa kapowasa-i ron... Piyanothol i Bukhari ﺃﻣﺎ ﺍﻟﺤﺪﻳﺚ: ﺃﻓﻄﺮ ﺍﻟﺤﺎﺟﻢ ﻭ ﺍﻟﻤﺤﺠﻮﻡ ﻓﺈﻧﻪ ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﻴﺢ ﻟﻜﻨﻪ ﻣﻨﺴﻮﺥ ﻛﻤﺎ ﻗﺎﻟﻪ ﺍﻟﺤﺎﻓﻆ ﺍﺑﻦ ﺣﺠﺮ ﺍﻟﻌﺴﻘﻼﻧﻲ...ﻓﺘﺢ ﺍﻟﺒﺎﺭﺉ ٤/١٧٨ 10.) SO KAPAMOMOG ASAR A DI SHOBRA Pitharo o Nabi "saw": ﺃﺳﺒﻎ ﺍﻟﻮﺿﻮﺀ ﻭ ﺧﻠﻞ ﺑﻴﻦ ﺍﻷﺻﺎﺑﻊ ﻭ ﺑﺎﻟﻎ ﻓﻲ ﺍﻹﺳﺘﻨﺸﺎﻕ ﺇﻻ ﺃﻥ ﺗﻜﻮﻥ ﺻﺎﺋﻤﺎ... ﺭﻭﺍﻩ ﺃﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﺴﻨﻦ Maana: Pamaka lampasangka so Kapagabdas, go Pakashoshokhipa-angka a mga Kmr ka "unabingka so pamagltan o Kmr ka" na go paka Sobra angka so Kapamomog inonta bo obaka dii Phowasa... Piyanothol i Tirmidhee, go AbuDaud, go Al-Nasa-ee, a go si Ibn Majah 11.) SO KATA-AMI KO KHAKAN Amay ka iportante, ibarat na dingka khikarang i katimos yan na khapakay a Taaman ka asar a dingka Lamdn... Sii bo taman sa Dila oriyan yan na ithopha "indoda" aka bo... Pitharo o 'Ali "ra": ﻻ ﺑﺄﺱ ﺃﻥ ﻳﺬﻭﻕ ﺍﻟﺸﻲﺀ ﻣﺎ ﻟﻢ ﻳﺪﺧﻞ ﺣﻠﻘﻪ... ﺭﻭﺍﻩ ﺍﺑﻦ ﺃﺑﻲ ﺷﻴﺒﺔ ﻭ ﺍﻟﺒﻴﻬﻘﻲ ﻭ ﺣﺴﻨﻪ ﺍﻷﻟﺒﺎﻧﻲ Maana: Khapakay a Taaman yan so Shayi asar a di makasold sa Bakrng yan... Piyanothol i Ibn Abi Shaybah a go si Al-Bayhaqee ﻭ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻰ ﻣﺤﻤﺪ ﻭ ﻋﻠﻰ ﺁﻟﻪ ﻭ ﺻﺤﺒﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ